De Glorious Revolution: Een Bloedige Omwenteling die de Britse Monarchie Voorgoed Veranderde
Het jaar 1688 staat bekend als het jaar van de Glorious Revolution, een omwenteling die Engeland en haar kolonies voor altijd zou veranderen. Deze revolutionaire gebeurtenis zag koning Jacobus II, een fervent katholiek, worden afgezet ten gunste van zijn protestantse dochter Maria en haar echtgenoot Willem III van Oranje. De Glorious Revolution werd gekenmerkt door minimale bloedvergieten en wordt beschouwd als een triumf van het parlementarisme boven absolute monarchie.
De aanloop naar de Glorious Revolution was complex. Jacobus II, die in 1685 de troon bestieg, probeerde de katholieke geloofsovertuiging te herstellen in Engeland. Dit stuitte op sterke weerstand bij de protestante meerderheid, met name omdat zij vreesden voor een terugkeer naar religieuze onderdrukking zoals die tijdens het bewind van zijn vader, Karel I, had plaatsgevonden. Jacobus II’s pogingen om katholieke ambtenaren te benoemen en tolerantie te verlenen aan andere geloven versterkten deze angst.
Een groep invloedrijke protestantse edelen, bekend als de “Immortale Zeven”, besloot actie te ondernemen. Zij stuurden een uitnodiging naar Willem III van Oranje, de stadhouder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en schoonzoon van Jacobus II, om met een leger naar Engeland te komen. Willem III, die gehuwd was met Maria, de oudste protestantse dochter van Jacobus II, zag dit als een kans om de Engelse troon op te eisen en zo de Protestantse zaak te dienen.
De landing van Willem III in Engeland op 5 november 1688 met een leger van ongeveer 14.000 Nederlandse soldaten markeerde het begin van de Glorious Revolution. Jacobus II verzamelde zijn eigen troepen, maar deze waren minder gemotiveerd en slecht getraind in vergelijking met Willem’s ervaren Nederlandse soldaten.
De loyaliteit van veel Engelse officieren en regiments lag bij Willem III. In juni 1689 trad Jacobus II af en vluchtte naar Frankrijk, waar hij onder de bescherming van Lodewijk XIV leefde.
Willem III en Maria werden op 11 april 1689 gezamenlijk gekroond tot koningen van Engeland, Schotland en Ierland. De Glorious Revolution leidde tot een aantal belangrijke veranderingen in de Engelse politiek:
- Het Parlement: De macht van het parlement werd aanzienlijk versterkt. Het kreeg meer controle over de financiën en benoeming van ambtenaren.
| Voor 1688 | Na 1688 |
|---|---|
| Absolute monarchie | Constitutionele monarchie |
| Beperkte parlementaire invloed | Versterkte parlementarische macht |
| Religieuze intolerant | Tolerantie voor verschillende religies |
- Religieuze tolerantie: De Act of Toleration uit 1689 verleende protestanten de vrijheid van godsdienst. Katholieken werden echter uitgesloten.
- Rechtersrecht: Het rechtsstelsel werd onafhankelijker van de monarchie.
De Glorious Revolution wordt vaak gezien als een model voor bloedloze revoluties.
Het was een belangrijke stap in de ontwikkeling van een constitutionele monarchie en het versterken van parlementaire democratie in Engeland. De revolutionaire gebeurtenissen hebben diepgaande gevolgen gehad voor de Britse geschiedenis en de ontwikkeling van het moderne politieke landschap.